Hữu là yếu tố thứ mười trong chuỗi 12 Nhân Duyên, biểu thị sự tồn tại, sự hình thành và sự chuẩn bị cho tái sinh. Đây là giai đoạn mà các nghiệp lực (hành động có ý thức) tích tụ từ sự Thủ (bám chấp) bắt đầu chín muồi, dẫn đến sự hình thành một "bản ngã" và chuẩn bị cho vòng luân hồi tiếp theo. Hữu là cầu nối giữa hiện tại và tương lai, duy trì chu kỳ sinh tử luân hồi của chúng sinh.
Nguồn gốc từ Thủ
Thủ tạo nên sự bám chấp mạnh mẽ vào các đối tượng ham muốn, như vật chất, cảm giác, danh vọng hoặc quan điểm.
Sự bám víu này làm phát sinh cảm giác về một "bản ngã" bền vững, dẫn đến việc tiếp tục tạo nghiệp, củng cố ý thức về sự tồn tại.
Tạo điều kiện cho Tái sinh
Hữu là giai đoạn mà các nghiệp lực được kích hoạt, thúc đẩy sự tái sinh trong một đời sống mới.
Sự mong muốn duy trì hoặc đạt được một trạng thái nào đó trong tương lai trở thành động lực, khiến chúng sinh gắn bó với vòng luân hồi.
Dục hữu
Sự tồn tại trong thế giới của giác quan, nơi con người bị cuốn hút bởi lạc thú và cảm giác.
Ví dụ: Sự khao khát sống trong giàu sang, quyền lực hoặc hưởng thụ vật chất.
Sắc hữu
Sự tồn tại trong thế giới có hình thể, chẳng hạn như các cảnh giới vật chất hoặc các trạng thái hiện hữu có hình dáng.
Ví dụ: Tồn tại trong các cõi trời thuộc sắc giới, nơi vẫn còn hình tướng dù ở mức độ vi tế hơn.
Vô sắc hữu
Sự tồn tại trong các cảnh giới vô hình, nơi không còn hình thể mà chỉ tồn tại trạng thái tâm thức.
Ví dụ: Các cõi trời vô sắc, nơi tâm thức hiện hữu mà không có liên hệ với thế giới vật chất.
Tái sinh
Hữu là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến Tái sinh trong một đời sống mới. Đây là kết quả của nghiệp lực, kéo dài vòng luân hồi sinh tử.
Gia tăng khổ đau
Sự tái sinh kéo theo những trải nghiệm mới về khổ đau: sinh, lão, bệnh, tử và các trạng thái bất toại nguyện khác.
Vòng luân hồi tiếp tục giam cầm chúng sinh trong các điều kiện vô thường và khổ đau.
Tăng trưởng dính mắc
Sự tồn tại trong các thế giới khác nhau củng cố thêm cảm giác bản ngã, làm tăng sự bám víu vào lạc thú, hình thể hoặc ý thức.
Điều này khiến chúng sinh khó nhận ra bản chất vô ngã và tiếp tục tạo nghiệp.
Phát triển trí tuệ
Thấy rõ rằng mọi sự tồn tại, dù ở cõi dục, cõi sắc hay cõi vô sắc, đều là vô thường và không thể mang lại hạnh phúc vĩnh cửu.
Nhận thức được rằng bản ngã chỉ là một khái niệm ảo tưởng, không có thực thể cố định.
Chuyển hóa Thủ
Không bám víu vào các đối tượng, không tạo nghiệp mới, là cách để ngăn chặn sự hình thành của Hữu.
Thực hành buông xả các ham muốn và chấp thủ, giúp tâm trí đạt đến trạng thái tự tại và an lạc.
Thực hành buông bỏ
Thông qua thiền định và quán chiếu, phát triển tâm xả, giảm dần sự dính mắc vào bản ngã và các đối tượng của dục vọng.
Nhận thức sâu sắc về vô thường và vô ngã, giúp buông bỏ những ý niệm sai lầm về sự tồn tại.
Hữu là yếu tố biểu thị sự tồn tại và là một mắt xích quan trọng trong chuỗi 12 Nhân Duyên, khởi sinh từ Thủ và dẫn đến Tái sinh. Nó giữ vai trò duy trì vòng luân hồi, là nguyên nhân của đau khổ và sự tiếp nối của sinh tử. Việc nhận thức và chuyển hóa Hữu là bước thiết yếu để phá vỡ chuỗi Duyên Khởi, từ đó tiến đến giải thoát khỏi luân hồi và đạt được Niết Bàn – trạng thái an lạc tuyệt đối.